Rzym to wyjątkowe miasto, stolica Włoch i jedno z największych miast Europy liczące sobie około trzech milionów mieszkańców. Ogromne znaczenie, jakie Rzym odegrał w historii świata powoduje, że bez większej przesady metropolie można nazwać jednym z filarów dzisiejszej cywilizacji. Na turystach stale wielkie wrażenie robią tamtejsze budowle przypominające o czasach starożytnych i o potędze dawnych Rzymian. Odwiedzenie miasta jest marzeniem bardzo wielu osób lubiących historię, chcących na własne oczy zobaczyć to wszystko, o czym wcześniej czytało się tylko w rozmaitych podręcznikach.
Rzym to miasto założone według tradycji w roku 753 p.n.e., co ciekawe, nie jako grecka kolonia, a jako miejscowość zamieszkała przez autochtonicznych Latynów. Przez dwa wieki miasto pozostawało w rękach etruskich – obcą dynastię udało się zrzucić w roku 509 p.n.e. Od tamtego czasu Rzym zaczął się bardzo szybko rozwijać, przejmować niektóre tradycje zaczerpnięte od Greków, a stopniowo również powiększać swoje władztwo w ujęciu terytorialnym. Podbój Półwyspu Apenińskiego otworzył Rzymianom drogę do budowy światowego mocarstwa. W wyniku wojen punickich zniszczona została Kartagina, natomiast po wojnach macedońskich znaczenie Grecji bardzo osłabło. W pamiętnym roku 146 p.n.e. zniszczono Korynt, największy achajski port i symbol potęgi tamtego regionu. Wracając do samego Rzymu, był on centrum rozwijającego się mocarstwa, siedzibą Senatu i miejscem zgromadzeń ludowych. To tam toczyła się wielka polityka, a także rozwijały instytucje ustrojowe i wyjątkowe, jak na owe czasy, prawo. Mało kto zdaje sobie sprawę, że na bazie rzymskiego prawa praktycznie zbudowany jest porządek obowiązujący w Europie kontynentalnej po dziś dzień.
O wielkości Rzymu przypomina dzisiaj przede wszystkim Koloseum ukończone w roku 80, budowane przez dwóch cesarzy z dynastii Flawiuszów – Wespazjana i Tytusa. Monumentalne rozmiary budowli rzucają światło na to, jak mimo ograniczonych narzędzi, biegli byli w sztuce architektury starożytni Rzymianie. Budowla zbudowana została jako masowy stadion do oglądania igrzysk, najczęściej polegających na walkach gladiatorów, czyli specyficznego rodzaju niewolników ku uciesze ludu. Można powiedzieć, że była to dosyć brutalna, ale powszechnie szanowana wówczas forma rozrywki mas. Koloseum było w stanie pomieścić tysiące widzów, liczbę tą szacuję się na od 45 do 50 tysięcy. Warto podkreślić, że podobna liczba miejsc znajduje się chociażby w wybudowanym niedawno Stadionie Narodowym w Warszawie. W XXI wieku nadal inwestycje tego typu uznawane są za szczególnie kosztowne i trudne do wykonania, a Koloseum stanowi przykład, że tego typu budowle stawiano już dwa tysiące lat temu. Oczywiście z biegiem czasu monumentalny stadion podupadł, część ścian się zawaliła, aczkolwiek nadal zdecydowana większość Koloseum stoi i robi piorunujące wrażenie.
Każda wycieczka do Rzymu odwiedza również Forum Romanum, czyli pozostałości po najstarszym placu miejskim w Rzymie, który wedle historyków został zorganizowany już w czasach Tarkwiniusza Pysznego, czyli w VI wieku przed naszą erą. Oczywiście nie był to jedyny tego rodzaju plac w Rzymie – było to w czasach swojej świetności milionowe miasto, ale stanowił jeden z główniejszych centrum lokalnego handlu, rozrywki. Był miejscem spotkań towarzyskich starożytnych Rzymian i jednym z reprezentatywnych placów metropolii. Rozwijany był sukcesywnie w czasie trwania republiki, a następnie rozbudowywany również przez Juliusza Cezara i rządzących po nim cesarzy. Dzisiaj Forum Romanum to właściwie sieć uliczek prowadzących przez zrujnowane już w dużej większości budowle. Liczne trzęsienia ziemi oraz zwyczajny brak poszanowania lokalnej ludności (której liczba znacznie się w erze nowożytnej zmniejszyła) spowodowały, że budynki zaczęły się sypać. Niestety mieszkańcy Rzymu w średniowieczu zaczęli również traktować pozostałości po czasach rzymskich, jak tanie źródło materiału budulcowego i zabierać kamienie na własny użytek. W ten sposób cudownym wydaje się fakt, że mimo podjęcia sensownych prac archeologicznych zmierzających do ochrony zabytków dopiero w XIX wieku, Forum Romanum w pewnych fragmentach się zachowało. Każdy budynek jest starannie opisany w języku włoskim oraz angielskim, co ułatwia wyobrażenie sobie, jak dana część ulicy czy placu mogła wyglądać za czasów starożytnych Rzymian. Forum Romanum jest najbardziej znane, ale nie jedyne – oczywiście placów miejskich istniało niegdyś w Rzymie całe dziesiątki, a dzisiaj w wielu miejscach w mieście prowadzone są jeszcze prace archeologiczne lub zachowały się pojedyncze kolumny.
Niewątpliwie przykładem dobrego zachowania się zabytku sprzed dwóch tysięcy lat jest Panteon. Zbudowany został w roku 125 na zlecenie cesarza Hadriana na miejscu dawnych budynków, które spłonęły w pożarze. Pełnił funkcje świątyni poświęconej wszystkim bogom, był więc swego rodzaju uniwersalnym miejscem kultu. Przetrwał on próbę czasu między innymi dlatego, że został adaptowany na początku VII wieku na kościół i odnowiony przez ówczesnego papieża. Panteon został odnowiony w czasie renesansu przez znanego twórcę Rafaela i do dzisiaj stanowi idealny przykład klasycznej rzymskiej architektury w czasach starożytnych.
Oczywiście będąc w Rzymie, nie można zapomnieć o zwiedzaniu jednego z największych kościołów na świecie, Bazyliki św. Piotra w Watykanie będącej od wielu lat siedzibą papieża. Budowa monumentalnej świątyni rozpoczęła się w roku 1506, a zbieranie na niej datków poprzez sprzedawanie odpustów było powodem, dla którego Marcin Luter w 1517 roku wygłosił swoje słynne 95. tez dających początek reformacji. Bazylika budowana była przez stulecie, a zaangażowani byli najwybitniejsi twórcy renesansu i wczesnego baroku jak chociażby Michał Anioł, wieloletni kierownik prac i autor fresków zdobiących Kaplicę Sykstyńską. Dzisiaj nadal zwiedzanie bazyliki przepełnionej złotej i przepychem robi ogromne wrażenie i daje do myślenia, jak wielkim wydatkiem dla ówczesnego Kościoła musiało być postawienie tego typu budowli.
